"Mama, ik kan niet slapen!"
Je kind dat de slaap niet kan vatten. Iedereen heeft het wel eens voor. Bij sommige kinderen is er echter sprake van een structureel probleem dat aangepakt moet worden. Inslaap- en doorslaapmoeilijkheden blijven voor veel ouders een groot struikelblok, maar met een paar kleine, maar erg praktische tips kom je vaak al ver.
Waarom slapen zo belangrijk is voor een kind
Voldoende slapen is voor ieder van ons erg belangrijk. Wanneer je kind onvoldoende slaapt, kan dit een aantal negatieve gevolgen met zich meebrengen die effect kunnen hebben op het hele gezin. Slaaptekort kan er voor zorgen dat je kind sneller gespannen, humeurig en prikkelbaar is en druk gedrag stelt. Je kind kan zich op termijn minder goed concentreren, wat effect kan hebben op de schoolse prestaties. Daarnaast kan slaaptekort ook invloed hebben op de eetlust en het afweersysteem van je kind. Het is dan ook erg belangrijk deze signalen op te merken.
Een goede slaaphygiëne
Om de nachtrust van je kind te bevorderen, is er nood aan een goede slaaphygiëne. Factoren die hieraan kunnen bijdragen zijn onder andere:
Voldoende lichaamsbeweging
Een goede nacht start ten eerste al met voldoende beweging gedurende de dag.
Avondritueel
Sluit een actieve dag af met een rustige avond. Giet deze avond in een simpel, maar gestructureerd avondritueel. Breng regelmaat in het eten, spelen, wassen, tanden poetsen, pyjama aandoen, … Dit maakt de avond en het slapengaan tot een meer voorspelbaar dagdeel. Doe dit ook wanneer je kind elders gaat slapen want dit geeft een gevoel van veiligheid.
Vaste slaapplek/bedtijd
Omdat kinderen zoveel nood hebben aan regelmaat en structuur is een eigen, vaste slaapplek en een vaste bedtijd een must.
Overprikkeling
Vermijd tijdens het laatste uur voor je kind gaat slapen overprikkeling in de vorm van schermen (TV, tablet, PC, …). Ook drukke spelletjes en stimulerende, suikerrijke dranken en zware maaltijden voor het slapengaan zijn uit den boze.
Voorbereiding
Kondig de bedtijd een kwartiertje op voorhand aan zodat je kind er zich op kan voorbereiden en beëindig het avondritueel tenslotte met een bedritueel. Dat is niet alleen een fijn, individueel moment voor je kind om de dag mee af te sluiten, maar ook een manier om je kind beter tot rust te laten komen. Mogelijke ritueeltjes zijn het (voor)lezen van een verhaaltje of het zingen of beluisteren van een rustig liedje. Vaak doet een kort gesprekje over de afgelopen dag ook heel veel deugd. Je kind krijgt daarbij de kans om nog even te ventileren. Probeer daarbij echter niet te veel in te gaan op spannende dingen die nog moeten gebeuren om opwinding bij je kind te vermijden. Dit werkt inslaapmoeilijkheden net in de hand. Andere mogelijkheden zijn knuffelen of masseren, de afstrijk-techniek en het uitvoeren van een fijne ontspanningsoefening.
De slaapplek
De slaapkamer van je kind dient om te slapen. Probeer van de slaapkamer een rustige en gezellige kamer te maken die netjes opgeruimd is en die niet te veel drukke elementen bevat. Verwijder voorwerpen die ’s nachts een enge schaduw kunnen werpen, dit kan zeer beangstigend zijn voor je kind. Zorg voor een ontspannen sfeer en maak de slaapkamer voldoende donker. Zorg er ook voor dat de slaapkamer niet te warm en niet te lawaaierig is. Het is belangrijk dat je kind de slaapkamer associeert met slapen. Bestraf je kind dan ook niet door hem of haar vroeger naar bed te sturen. Zo wordt slapen snel beschouwd als iets negatiefs.
Angst bij het kind
Sommige kinderen zijn erg bang voor het donker. Een knuffel hebben in bed, een klein nachtlampje op de kamer of licht in de gang met de slaapkamerdeur op een kier kunnen helpen om deze angst te doen afnemen. Tijdens het inslapen even in de buurt van de slaapkamer van je kind blijven kan eveneens helpen. Probeer deze angst te erkennen door begrip te tonen. Laat je kind er over vertellen of tekenen. Dit helpt om met deze angst te leren omgaan .
Welke rol speel je als ouder?
Gaan slapen is voor vele kinderen een moeilijk en spannend moment omdat ze dan tijdelijk gescheiden worden van hun ouders. Zo komen ze plots alleen te staan. Dit is voor sommige kinderen erg beangstigend en stresserend, waardoor ze gestelde grenzen telkens proberen te verleggen om het gaan slapen uit te stellen. Weet echter dat grenzen veel rust en veiligheid brengen voor je kind en probeer dan ook consequent te blijven handelen.
Vermijd het instandhouden van het probleem
Ouders zijn vaak onbedoeld betrokken in het instandhouden van het slaapprobleem van hun kind, meestal door overbezorgdheid. Telkens bij je kind blijven tot het slaapt of je kind in het ouderlijke bed laten slapen, zorgt er op termijn voor dat je kind niet meer kan slapen zonder jou aanwezigheid. Deze associatie is snel gemaakt en is daarna moeilijk terug af te leren. Je kind veelvuldig al slapend in bed leggen, zorgt er op termijn voor dat je kind niet ervaart dat het uit zichzelf in slaap kan vallen in zijn eigen bed. Probeer dit alles te vermijden en leer je kind alleen in te slapen. Ook telkens aandacht geven als je kind roept of zeurt om de bedtijd uit te stellen, is problematisch op lange termijn. Controleer even of alles in orde is, stel je kind kort gerust en besteed er verder weinig aandacht aan. Doe dit steeds met een grotere tussenpozen, bijvoorbeeld eerst na 5 minuten, dan na 10 minuten en dan pas na 15 minuten.
Timing en aanvoelen
Wanneer je kind ’s nachts wakker wordt, kan je best niet te snel reageren. Geef je kind de kans om zelf opnieuw in te slapen. Wacht echter ook niet tot je kind helemaal over zijn toeren is. Als je kind niet uit zichzelf terug inslaapt, ga je best even na wat er aan de hand is. Misschien kan je bepaalde zorgen wegnemen. Maak niet te veel licht, praat niet te luid, hou het kort en zakelijk en troost je kind in de slaapkamer. Probeer niet kwaad te worden op je kind, maar wees wel consequent. Ook kan het helpen om het bedritueel nog eens te herhalen en daarna de kamer te verlaten.
Samenwerken als ouder
Beide ouders hanteren best dezelfde werkwijze. Je kind voelt het snel aan als er opties zijn om onder het slapen onderuit te komen. Wees dus consequent. Vergeet je kind vooral ook niet te complimenteren als het wel goed loopt!
Wil het echt niet lukken?
Soms spelen er andere zaken waardoor het slapen echt niet wil lukken.
In dat geval wil ik je graag bijstaan om samen met je kind op zoek te gaan wat voor hem de oorzaak kan zijn en hoe we hem kunnen helpen.
Veel succes!
Kinderpsychologe
Bronnen
1. Christelijke Mutualiteit (2015). Kinderen en slaap. Geraadpleegd op 3 september 2016 via http://www.cm.be/gezond-leven/kind/slapen/index.jsp
2. Brazelton, T. B. & Sparrow, J. D. (2003). Mijn kind kan niet slapen. De weg naar een betere nachtrust. De Brazelton-methode. België, Tielt: Lannoo
3. Meijer, A. M. & Hofman, W. (2014). Slaapproblemen bij kinderen: assessment en protocollaire behandeling. In Braet, C. & Bögels, S. (red.) Protocollaire behandelingen voor kinderen en adolescenten met psychische klachten 1. (pp. 91-118). Amsterdam, Nederland: Boom.
Vond je dit een leuke post? Deel hem gerust op FB of laat een commentaar na onderaan deze pagina!
